Bez technologii czystej energii globalny wzrost emisji CO2 w ciągu ostatnich pięciu lat byłby trzykrotnie większy – dowiadujemy się z najnowszej analizy Międzynarodowej Agencji Energii (MAE).
Zacznijmy od dobrych informacji. W ubiegłym roku gospodarki rozwinięte odnotowały rekordowy spadek emisji CO2, mimo że ich PKB rósł. Ich emisje spadły do najniższego poziomu od 50 lat, podczas gdy popyt na węgiel powrócił do poziomów notowanych na początku XX wieku!
Spadek emisji w gospodarkach rozwiniętych wynikał z połączenia silnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, przejścia z węgla na gaz, poprawy efektywności energetycznej i mniejszej produkcji przemysłowej.
Ubiegły rok był pierwszym, w którym co najmniej połowa energii elektrycznej wytwarzanej w gospodarkach rozwiniętych pochodziła ze źródeł niskoemisyjnych, takich jak odnawialne źródła energii i energia jądrowa.
Międzynarodowa Agencja Energii podkreśla, że w latach 2019–2023 wzrost produkcji czystej energii był dwukrotnie większy niż wzrost produkcji ze źródeł opartych na paliwach kopalnych. Z jej analizy wynika, że wdrożenie technologii OZE w ciągu ostatnich pięciu lat znacznie ograniczyło wzrost popytu na paliwa kopalne, zapewniając możliwość przyspieszenia odchodzenia od nich w tej dekadzie.
Wdrażanie energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej w systemach elektroenergetycznych na całym świecie od 2019 r. wystarczyło, aby uniknąć rocznego zużycia węgla odpowiadającego łącznemu zużyciu węgla w sektorach elektroenergetycznych Indii i Indonezji, a także zmniejszyć roczne zapotrzebowanie na gaz ziemny o ilość równą jego eksportowi przez Rosję do Unii Europejskiej przed atakiem Kremla na Ukrainę.
Zdaniem analityków MAE, rosnąca liczba samochodów elektrycznych na drogach, stanowiąca już jedną piątą sprzedaży nowych samochodów na świecie w 2023 r., również odegrała znaczącą rolę w utrzymaniu popytu na ropę (pod względem zużycia energii) przed wzrostem powyżej poziomu sprzed pandemii.
– Pandemia, kryzys energetyczny i niestabilność geopolityczna – wszystko to mogło udaremnić wysiłki na rzecz budowy czystszych i bezpieczniejszych systemów energetycznych. Zamiast tego w wielu gospodarkach zaobserwowaliśmy coś odwrotnego. Przejście na czystą energię postępuje w szybkim tempie i ogranicza emisje – nawet przy większym globalnym zapotrzebowaniu na energię w 2023 r. niż w 2022 r. – mówi dyrektor wykonawczy MAE Fatih Birol.
Problem z biednymi krajami i suszą
NIestety, transformacja energetyczna i elektromobilność nie rozwija się na całym świecie równomiernie. Dzieje się tak głównie w krajach wysokorozwiniętych i w Chinach. W ubiegłym roku odpowiadały one aż za 90 proc. nowych elektrowni fotowoltaicznych i elektrowni wiatrowych na całym świecie oraz 95 proc. sprzedaży pojazdów elektrycznych
Szczególnie to było widoczne w ubiegłym roku, kiedy susze dotknęły wiele krajów i znacząco ograniczyły pracę elektrowni wodnych. Emisje w 2023 r. wzrosły o 410 mln ton, czyli o 1,1 proc. – w porównaniu ze wzrostem o 490 mln ton rok wcześniej – osiągając rekordowy poziom 37,4 mld ton.
Wyjątkowy niedobór energii wodnej spowodowany ekstremalnymi suszami – w Chinach, Stanach Zjednoczonych i kilku innych gospodarkach – spowodował ponad 40 proc. wzrost emisji w 2023 r., ponieważ kraje w dużej mierze zwróciły się w stronę alternatywnych paliw kopalnych, aby wypełnić tę lukę. W Indiach np. słabszy niż zwykle monsun zwiększył zapotrzebowanie na energię elektryczną i ograniczył produkcję energii w elektrowniach wodnych, co odpowiada za jedną czwartą wzrostu całkowitych emisji Indii.
Gdyby nie niezwykle niska produkcja energii z elektrownii wodnych, globalna emisja CO2 z wytwarzania energii elektrycznej spadłaby w zeszłym roku, co spowodowałoby znacznie mniejszy ogólny wzrost emisji związanych z energią.
– Potrzebujemy znacznie większych wysiłków, aby umożliwić gospodarkom wschodzącym i rozwijającym się zwiększenie inwestycji w czystą energię – podkreśla Fatih Birol.
I jeszcze jedno. MAE wyraźnie wskazuje , czym są czyste i pożądane dzisiaj technologie. To fotowoltaika, energetyka wiatrowa i jądrowa oraz samochody elektryczne.